کابل شبکه یکی از مهم عنصر ها در شبکه های کامپیوتری است چرا زیر ساخت تمامی تجهیزات شبکه را تشکیل می دهد و در آینده پشتیبانی شبکه را تحت تاثیر قرار می دهد.

در این مقاله قرار است با انواع کابل شبکه و تفاوت های آن ها با یکدیگر بیشتر آشنا شوید ، پس همراه ما باشید

انواع کابل شبکه از لحاظ سرعت

غالبا سرعت کابل های شبکه بر اساس کتگوری آن ها مشخص می شود. که به اختصار به آن cat x گفته می شود و جای حرف x یک عدد قرار می گیرد که معرف نوع کابل از لحاط سرعت و مسافت است

کابل شبکه Cat1:

این نوع کابل فرکانس ۱۰kHz و سرعت ۱Mbps را ساپورت می کند. این کابل به صورت بدون شیلد (UTP) ارائه می شود.

کابل شبکه Cat2:

این نوع کابل فرکانس ۱MHz و سرعت ۴Mbps را ساپورت می کند. کابل Cat 2 نیز بصورت بدون شیلد (UTP) مورد استفاده قرار می گیرد

کابل شبکه Cat3:

از نسل قدیمی کابل شبکه محسوب می شود و ظهور آن به سال ۱۹۹۰ میلادی بر میگردد. این نوع کابل حداکثر فرکانس ۱۶MHz را ساپورت می کند و دیتا را با حداکثر سرعت ۱۰Mbps از خود عبور می دهد. از جمله استفاده های آن می توان خطوط تلفن و سیستم های هشدار نظیر اعلام حریق اشاره کرد. کابل Cat3 می تواند ۲ ، ۳ یا ۴ زوج سیم مسی داشته باشد ولی به طور معمول تنها از دو زوج آن ( رشته های شماره ۱ ، ۲ ، ۳ و ۶) استفاده می شود. این کابل به صورت بدون شیلد (UTP) ارائه می شود و نویز های محیطی می تواند بر روی آن تاثیر بگذارد.

کابل شبکه Cat5:

این کابل ها امروزه به ندرت در شبکه های کامپیوتری استفاده می شوند و اولین تولید آن ها به اواسط سال ۱۹۹۰ میلادی بر می گردد. حداکثر فرکانس ۱۰۰MHz را ساپورت می کند و حداکثر سرعتی برابر با ۱۰۰Mbps را ارائه می دهد. در ساختار این کابل از ۴ زوج مسی استفاده شود ولی اغلب تنها از ۲ زوج آن ( ( رشته های شماره ۱ ، ۲ ، ۳ و ۶)  برای ارسال و دریافت دیتا استفاده می شود. این کابل نیز مانند نوع Cat 3  به صورت بدون شیلد ارائه می شود و نویز های محیطی بر روی آن تاثیر گذار است. چرخش زوج های داخلی این کابل در هر ۵ سانتی متر ۶ دور است . این کابل نیز به صورت بدون شیلد (UTP) ارائه می شود و نویز های محیطی می تواند بر روی آن تاثیر بگذارد

کابل شبکه Cat5e:

این کابل از نظر فیزیکی شبیه نوع Cat5 است و فرکانس ۱۰۰MHz را ساپورت می کند. حرف e در آخر آن مخفف کلمه enhance به معنی پیشرفته است و ساختار پیشرفته تر آن باعث کاهش اثر گذاری نویز داخلی زوج ها بر روی یکدیگر شده است. این نوع کابل متداول ترین نوع از کابل های شبکه است که به دلیل پشتیبانی از سرعت ۱Gbps جز مقرون بصرفه ترین کابل های شبکه است و برای استقرار مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع کابل شبکه بجای ۲ زوج ، از ۴ زوج برای ارسال و دریافت اطلاعات استفاده می شود.  کابل Cat5e نیز به صورت بدون شیلد (UTP) ارائه می شود.

کابل شبکه cat6:

کابل Cat6 می تواند تا حداکثر سرعت ۱۰Gbps اطلاعات را از خود عبور دهد. همچنین می تواند فرکانسی تا ۲۵۰Mhz را ساپورت کند. در حالی که کابل Cat5e دارای ۱.۵ تا ۲ بار پیچش در هر سانتی متر است . تعداد پیچ های کابل Cat6 از ۲ تا بیشتر است که این موضوع بستگی به شرکت سازنده کابل دارد ، به همین دلیل است که این کابل ها در مقایسه با کابل های Cat5e قطر بیشتری دارند. اگر چه کابل های Fast ethernet (که شامل cat5  و Cat5e) هستند مسافت حداکثری ۱۰۰ متر را ساپورت می کنند اما کابل های Cat6 تا مسافت ۳۷ تا ۵۵ متری (بسته به میزان تداخل سیگنال های داخلی) اطلاعات را تا سرعت ۱۰Gbps از خود عبور می دهند. این در حالی است که می تواند تا مسافت ۱۰۰ متر را نیز ساپورت کند ولی میزان سرعت انتقال اطلاعات کاهش می یابد. افزایش قطر کابل های Cat6 باعث کاهش نویز حاصل از تداخل سیگنال های داخلی زوج ها می شود. این کابل Cat6 به صورت بدون شیلد UTP و همچنین به صورت با شیلد (STP) ارائه می شود.

کابل شبکه Cat6a:

این نوع کابل حداکثر فرکانسی تا ۵۰۰Mhz را ساپورت می کند و مانند نسل قبلی خود اطلاعات را تا حداکثر سرعت ۱۰Gbps از خود عبور می دهد ولی با این تفاوت که این سرعت را تا ۱۰۰ متر ساپورت می کند . این کابل نسبت به نسل قبلی خود به طور قابل توجهی قطور تر می باشد و این خود باعث شده نسبت سیگنال به نویز (SNR) کاهش پیدا کند که عامل آن کاهش  نویز حاصل از تداخل سینگال های زوج سیم ها است. از طرف دیگر قطر زیاد آن باعث کاهش انعطاف آن شده است. کابل های Cat6a به صورت با شیلد (STP) ارائه می شود.

کابل شبکه Cat7:

سرعت این کابل هم همانند نسل قبلی ۱۰Gbps در مسافت ۱۰۰ متری است اما آزمایشات نشان داده که این کابل حداکثر سرعتی تا ۴۰Gbps را در مسافت ۵۰ متری از خود عبور می دهد و این پایان راه نیست. همچنین می تواند سرعت انتقالی تا ۱۰۰Gbps را تا مسافت ۱۵ متری از خود عبور دهد. استاندارد Class F این نوع کابل تا فرکانس ۶۰۰Mhz را ساپورت می کند . ولی این نوع کابل استانداردی برای استفاده مخابراتی ندارد.

کابل Cat7 شیلد گسترده ای را برای کاهش تضعیف سیگنال دارد و در مقایسه با نسل های قبلی سفت تر شده است . در این نوع کابل از دو لایه شیلد استفاده شده است که باید به زمین الکتریکی وصل شوند. همچنین برای استفاده از حداکثر توانایی و قدرت باید از کانکتور مخصوص GigaGate45 (GG45) برای آن استفاده شود.

در مجموعه کابل Cat6 می تواند تقریبا مشابه Cat7 عمل کند اما در قیمتی پایین تر. اکثر افراد در این حوزه بیشتر از کابل های Cat6a STP یا کابل Cat6a FTP استفاده می کنند. هر دوی این کابل ها از شیلد مناسب برای جلوگیری از نویز حاصل از تداخل زوج سیم ها و نویز کابل های مجاور فشار قوی استفاده می کنند. این کابل به صورت با شیلد (S/FTP) ارائه می شود

کابل Cat7 بیشتر برای دیتاسنتر ها و شبکه های سازمانی بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.

خلاصه: فرکانس ۶۰۰Mhz – سرعت ۱۰Gbps در مسافت ۱۰۰ متری / سرعت ۴۰Gbps در مسافت ۵۰ متری / سرعت ۱۰۰Gbps در مسافت ۱۵ متری

کابل شبکه Cat8:

این کابل در مراحل توسعه است و هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است. این کابل قرار است قادر به پشتیبانی از سرعت ۲۵Gbps و ۴۰Gbps باشد و در متراژ حداکثر ۳۰ متری سرعت بیشتری را ساپورت کند. همچنین فرکانسی برابر با ۲GHz را ساپورت می کند

انواع کابل شبکه از لحاظ ساختار پوشش:

کابل های شبکه بسته به مکانی که قرار است کابل ها از آن عبور کند متفاوت است. و دسته بندی های متفاوتی دارند.

کابل شبکه outdoor : این کابل ها بیشتر در فضای خارجی استفاده می شوند و پوششی دارند که باعث مقاومت آن ها در مقابل شرایط آب و هوایی متفاوت می شود. آنها در مقابل آفتاب و باران مقاوم هستند و در طرفی قیمت بالاتری هم نسبت به کابل های فضای داخلی (indoor) دارند

کابل شبکه indoor: همان طور که از اسم آن مشخص است برای فضای داخلی مورد استفاده قرار می گیرد و در مقابل تغییرات آب و هوایی همچون

برخی از کابل ها دارای یک لایه شیلد در ساختار خود هستند که به عنوان مانعی برای محافظت از کابل در برابر تداخل امواج الکترومغناطیسی (EMI) و همچنین محافظت در برابر تداخل فرکانس های رادیویی (RFI) و تداخل بین زوج سیم ها بر روی یکدیگر جلوگیری می کند. همچنین از تدخل سیگنال کابل با تجهیزات اطراف آن جلوگیری می کند. تعداد این شیلد ها و نوع مختلف آن ها کاربرد های مختلف در جاهای متفاوت دارد.

انواع کابل شبکه از لحاظ ساختار

کابل شبکه U/UTP:

(UNSHIELDED TWISTED PAIRS)است .این نوع کابل با نام UTP هم شناخته می شود.  در حال حاظر متداول ترین و اساسی ترین روش در ساخت کابل است. و از زوج سیم های به هم تابیده شده ساخته شده است. هیچ لایه ی محافظی برای جلوگیری در تاثیر امواج داخلی و خارجی بر روی آن وجود ندارد ولی در عوض پیچش متقارن در سیم ها یک خط انتقال متقارنی را ایجاد می کند و به کاهش نویز الکتریکی و EMI کمک می کند. در برخی از این کابل ها در وسط کابل از یک جداکننده پلاستیکی استفاده می شود که باعث جداقرار گرفتن هر زوج سیم نسبت به دیگری می شود و از تداخل بین زوج سیم ها بر روی یکدیگر جلوگیری می کند.

این نوع کابل فاقد لایه شیلد و فویل زیر پوشش خارجی است و به همین دلیل در مقابل نویز های خارجی مقاوم نیست . بهتر است از این نوع کابل در کنار کابل های برق استفاده نشود.

کابل شبکه F/UTP:

مخفف آن(FOILED WITH UNSHIELDED TWISTED PAIRS) است . این نوع کابل که اغلب به نام کابل شبکه FTP شناخته می شود، دارای یک محافض فویل است که به دور زوج سیم های تابیده شده به یکدیگر، پیچیده شده است و نقش زمین الکتریکی را دارد و اگر به درستی زمین وصل شود، محافظت بیشتری از کابل در برابر EMI و RFI  می کند.

کابل شبکه S/UTP:

مخفف آن (SHIELDED WITH UNSHIELDED TWISTED PAIRS) است . این نوع کابل اغلب به نام کابل شبکه STP هم شناخته می شود اما این اصطلاح برای کابل های دیگری هم مورد استفاده قرار می گیرد. این کابل قادر به پشتیبانی از سرعت های بالاتر در مسافت های طولانی تر نسبت به کابل U/UTP است و همچنین مقاومت بهتر و زمین بهتری را بدلیل وجود بافت در شیلد آن ارائه می دهد.

کابل شبکه SF/UTP

مخفف آن(SHIELDED AND FOILED WITH UNSHIELDED TWISTED PAIRS) می شود. این نوع کابل یک لایه فویل و یک لایه شیلد بافتی به دور کابل دارد و مقاومت بهتری برای EMI ارائه می دهد . همچنین اتصال زمین قوی دارد.

کابل شبکه U/FTP

مخفف آن(UNSHIELDED WITH FOILED TWISTED PAIRS) می شود. این نوع کابل محافظ کلی ندارد اما به دور هر زوج یک فویل پیچیده شده است و جلوی تاثیر زوج کابل ها بر روی یکدیگر و همچنین تاثیر کابل های مجاور جلوگیری می کند.

کابل شبکه F/FTP

مخفف آن(FOILED WITH FOILED TWISTED PAIRS) می شود. در این نوع کابل هم بر روی کل کابل یک فویل پیچیده شده است و هم بر روی از زوج به هم تابیده شده یک لایه فویل پیچیده شده است. (همانند کابل F/UTP) . ساختار این کابل به گونه ای است که آن را در برابر EMI و RFI و تداخل امواج زوج سیم ها بر روی یکدیگر جلوگیری می کند.

کابل شبکه S/FTP

مخفف آن (SHIELDED WITH FOILED TWISTED PAIRS) می شود. مشابه کابل F/FTP است و زوج سیم های به هم تابیده شده ابتدا داخل یک لایه فویل قرار می گیرند که باعث جلوگیری از تاثیر امواج زوج سیم ها بر روی یکدیگر و کابل های مجاور دیگر می شود ، سپس همه ی آنها در داخل یک لایه شیلد بافته شده قرار می گیرد که باز باعث کاهش امواج الکترومغناطیسی و فرکانس های رادیویی کابل های مجاور می گردد، از طرفی دیگر شلید بافته شده ساختار مکانیکی قوی تری دارد و زمین بهتری را نسبت به لایه فویل ارائه می دهد.

کابل شبکه SF/FTP

مخفف آن(SHIELDED AND FOILED WITH FOILED TWISTED PAIRS) می شود. این نوع کابل حداکثر محافظت در مقابل EMI و RFI و همچنین تداخل امواج زوج سیم ها بر روی یکدیگر را ارائه میدهد . در این کابل هر زوج سیم با یک لایه فویل پوشانده شده است و سپس تمامی چهار دسته فویل داخل یک لیه  فویل و یک شلید بافته شده سراسری قرار میگیرد.

منابع علمی:

https://www.universalnetworks.co.uk/faq/what-does-utp-s-utp-ftp-stp-and-sftp-mean/

https://www.tomsguide.com/reference/ethernet-cables-explained

https://www.digitaltrends.com/computing/different-types-of-ethernet-cables-explained/

https://planetechusa.com/ethernet-cable-types/

https://www.techwalla.com/articles/cat-3-vs-cat-5-cable