حتما برای شما پیش آمده که قصد فروش کامپیوتر خود را دارید و تمامی اطلاعات خود را از آن پاک کرده اید اما میترسید که شاید اطلاعات پاک شده قابل بازیابی باشد و اطلاعات پاک شده شما توسط شخص دیگری استفاده شود.

ناگفته نماند که حذف یک فایل باعث از بین رفتن همیشگی آن نمی شود و تنها جدول دسترسی به آن فایل از بین رفته است که می تواند توسط روش های مختلفی جدول مورد نظر دوباره ساخته شود. اطلاعات شما زمانی به صورت واقعی پاک می شود که اطلاعات جدید تری بر روی اطلاعات قدیمی به اصطلاح پاک شده، بازنویسی شود.

شما نیز با ایجاد اطلاعات جدید بر روی SSD خود نمی توانید بفهمید که دقیقا این اطلاعات در کدام قسمت SSD ایجاد شده است و ایا جایگزین اطلاعات قبلی شده اند یا نه، مگر اینکه چندین بار و به طور کامل اطلاعات جدید بر روی SSD خود ذخیره کنید که به صورت طبیعی امکان پذیر نیست

از طرفی دیگر ویندوز ۱۰ به بعد یک گزینه برای حذف همه فایل ها دارد اما آن نیز چاره کار نیست و فایده ای برای شما ندارد. این قابلیت هم مانند حذف عادی فایل ها می ماند که عملا اطلاعات شما در جای خود باقی مانده است و شما تنها قادر به دیدن آن ها نیستید.

SSD ها از OP (یا همان overprovisioning) برای افزایش عمر درایو و جایگزینی بلوک هایی که در طول زمان خراب می شوند، استفاده می کنند. به همین خاطر ممکن است ۵ تا ۱۰ درصد از بلوک ها در هر لحظه در دسترس سیستم عامل نباشند. در نهایت بازنویسی کامل درایو تنها ۹۰ تا ۹۵ درصد بلوک ها را در بر خواهد گرفت. بنابراین بعید است که کسی بتواند با استفاده از نرم افزار بازیابی به آن بلوک ها برسد. (اما یک سازمان دولتی ممکن است بتواند)

آنچه که شما نیاز دارید ابزاری است که بتواند به سرعت تمام داده های قابل مشاهده را دریافت کند. برخی سازندگان SSD ابزارهای پاک کردن دائمی را به صورت رایگان ارائه می دهند و برخی از بایوس های مادربرد دارای قابلیت “پاک کردن دائمی” هستند. این ابزارها به طور موثر SSD شما را به حالت کارخانه بر میگردانند، حتی بلوک های OP نیز پاک می شوند. اما درایو یا مادربرد خاص شما ممکن است این گزینه ها را نداشته باشد. یک ابزار پولی به نام Parted Magic می‌تواند برای شما پاک‌کنندگی دائمی انجام دهد، اما اگر نمی‌خواهید پول خرج کنید، ویندوز ۱۰ و ۱۱ ابزاری به نام diskpart دارند که به صورت رایگان این کار را به خوبی انجام می دهد.

اگر SSD شما درایو بوت کامپیوتری است که در حال پاک کردن آن هستید، ساده ترین راه برای پاک کردن دائمی آن از طریق بایوس UEFI مادربرد شما است. در هر مارک مادربرد، ویژگی پاک کردن دائمی ممکن است نام و جای متفاوتی در ساختار منو داشته باشد.

1. وارد بایوس UEFI مادربرد خود شوید
2. در زیر منوی ابزارها یا ذخیره سازی به دنبال گزینه پاک کردن امن باشید. در مادربرد Asus ROG ما، این گزینه در قسمت Tool->Asus Secure Erase قرار داشت.

3. درایو خود را انتخاب کنید، گزینه ها را انتخاب کرده و تأیید کنید. در اینجا از ما نرم افزار را هم پرسید.

بسته به نوع و مدل SSD، شرکت سازنده (مثلاً سامسونگ) ممکن است یک نرم افزار رایگان داشته باشد که اطلاعات SSD را به صورت دائمی بتواند پاک کند و بازنشانی بلوک ها را انجام دهد. اگر بخواهید درایوی که سیستم عامل ویندوز در آن نصب شده است را به صورت دائمی با این نرم افزار ها پاک کنید، به نرم افزاری نیاز دارید که بتواند به صورت بوتیبل و بدون وابستگی به سیستم عامل اجرا شود.

قابلیت های هر نرم افزار پاک کردن دائمی ssd با نرم افزار دیگر برای همین کار متفاوت است، به عنوان مثال ما یک Kingston Rage Fury M.2 NVMe SSD داشتیم اما متوجه شدیم که نرم افزار Kingston فقط برای پاک کردن دائمی ssd درایو های SATA کار می کند.

در پایین لیستی از نرم افزار های حذف دائمی SSD شرکت های مختلف سازنده را قرار داده ایم، ما همه ی آن ها را تست نکرده ایم که ببینیم برای همه نوع درایو هایشان کار می کند یا نه

• Samsung SSD Magician
• Western Digital Dashboard
• Kingston SSD Manager
• SK hynix SSD Tools
• Adata SSD Toolbox
• Sabrent Control Panel
• Crucial Storage Executive
• SeaTools for Seagate Drives

Parted Magic بهترین نرم افزار پاک کردن دائمی و امن SSD در جهان است. اگر ابزار رایگان (مانند نرم افزار های شرکت سازنده SSD)

یا مادربوردی با قابلیت پاک کردن دائمی اس اس دی در بایوس ندارید، Parted Magic یک نرم افزار بر پایه لینوکس است که قابل بوت می باشد و از ابزار های داخلی آن که برای حذف دائمی SSD است، میتوانید استفاده کنید.

همچنین اگر نمی توانید از این ابزار استفاده کنید، ما در ادامه روش پاک کردن دائمی SSD را با استفاده از ابزار DiskPart ویندوز به شما می گوییم

۱- برای استفاده از Parted Magic باید ابتدا فایل ISO نرم افزار که بوتیبل هست را دانلود کنید. از این لینک می تونید برای دانلود آن اقدام کنید. برای بوتیبل کردن فلش می تونید از نرم افزار Rufus استفاده کنید که به صورت رایگان برای دانلود در دسترس است.

۲- سیستم خود را فلش بویتبل شده و حاوی نرم افزار Parted Magic بوت کنید.

۳- در منوی بوت نرم افزار Parted Magic بر روی Default settings کلیک کنید.

۴- در صفحه به نمایش در آمده سیستم عامل لینوکس بر روی آیکون Erase Disk کلیک کنید.

۵- سپس در منوی زیر با توجه به نوع SSD مورد استفاده باید گزینه NVMe Secure Erase را برای SSD نوع NVMe و گزینه Secure Erase ATA Devices برای SSD های نوع SATA انتخاب کنید.

سپس لیستی از دیسک های شما نمایش داده می شود. دیسک هایی که میخواهید اطلاعات آن ها را پاک کنید ممکن است به عنوان Frozen نمایش داده شوند. به این معنی که در حال حاظر نمی توان آن ها را انتخاب کرد.

۶- اگر درایو به عنوان Frozen نمایش داده شود، بر روی دکمه Sleep کلیک کنید. صفحه باید برای چند ثانیه خاموش شود. سپس می توانید SSD مورد نظر خود را انتخاب کنید.

۷- سپس تیک گزینه Check “I allow this utility را بزنید و بر روی دکمه Start Erase کلیک کنید.

چند دقیقه طول می کشد تا SSD شما به طور دائمی پاک شود  نوار پیشرفت مربوطه به شما نشان داده می شود. در اینجا دو دقیقه طول کشید تا یک SSD یک ترابایتی SATA را پاک شود

وقتی کار Parted Magic برای پاک کردن SSD تمام شد. کادری به شما نمایش داده می شود که می گوید فرآیند موفقیت آمیز بوده است و شما می توانید Log مربوطه را مشاهده کنید.

حال می توانید سیستم را ری استارت کنید و از Parted magic خارج شوید.

حتی اگر SSD مورد نظری که قصد پاک کردن دائمی آن را دارید درایو بوت کامپیوتر است، می توانید از این روش استفاده کنید. نکته ای که در DiskPart وجود دارد این است که overprovisioned blocks را خالی نمی کند اما جدول دسترسی به آن را پاک می کند. این روش به اندازه ای مؤثر است که DriveSavers (که یک سرویس حرفه ای بازیابی اطلاعات است) گفته است این تریک را انجام دهید. اما همچنین گفته اند که این کار برای هر نوع سخت افزاری پاسخ گو نیست. در ادامه چگونگی انجام این کار را گفته ایم.

۱- اگر درایوی که در حال پاک کردن آن هستید، درایو بوت کامپیوتر است، کامپیوتر را از دیسک نصب ویندوز ۱۰ یا ۱۱ بوت کنید اما اگر دیسکی که در حال پاک کردن آن هستید دیسک بوت نیست، نیازی به بوت شدن از دیسک نصب ندارید و می توانید این پاک کردن را از داخل ویندوز انجام دهید.

۲- CMD را باز کنید. اگر کامپیوتر را با دیسک ویندوز بوت کرده اید باید از کلید های Shift + F10 استفاده کنید تا Command Prompt باز شود. بهتر است برای باز کردن CMD بر روی آیکون آن راست کلیک کرده و Run as administrator را بزنید.

۳- Diskpart را تایپ کرده و سپس دکمه Enter را فشار دهید.

۴- عبارت List disk را تایپ کرده و Enter را بزنید تا بتوانید لیست دیسک هایی که به کامپیوتر متصل هستند را ببینید. اگر فقط یک دیسک دارید اسم آن Disk 0 است.

۵- سپس باید شماره دیسک مورد نظر را انتخاب کنیم که این کار را با دستور Select Disk 0 انجام می دهیم.

۶- دستور clean all را تایپ می کنیم و Enter را میزنیم تا فرایند حذف اطلاعات انجام شود. در انتها پیغام Succeeded in cleaning the disk نمایش داده می شود و کار شما تمام شده است.

برخی از کارشناسان مدعی هستند SSD هایی که TRIM را فعال کرده اند (و اکثر SSD های مدرن و گران هستند) نیازی به پاک شدن دائمی و امن ندارند چرا که این قابلیت اطلاعات را در پس زمینه حذف می کند. متاسفانه با وجود TRIM نمی توانید بر روی حذف تمامی بلوک های SSD حساب کنید حتی اگر از ویژگی Optimize Drive ویندوز استفاده کنید. این در حالی است که فایل های حساس ما در تست با نرم افزار EaseUS Data Recovery قابل ریکاوری بودند.

Mike Cobb که مدیر DriveSavers است به ما گفت که TRIM همیشه با همه دستگاه ها کار نمی کند، به همین دلیل است که نمیتوان به TRIM اعتماد کرد، مگر اینکه با سیستم و مدل دقیق درایو تایید شود.

Drive Savers یک سرویس بازیابی اطلاعات پیشرو است که از مجموعه ابزارهای اختصاصی خود برای حذف دائمی اطلاعات حذف شده از SSD و هارد دیسک های مشتریان استفاده می کند. برای شرکت هایی که به ویژه نگران کیفیت پاک کردن های دائمی خود هستند، DriveSavers “سرویس تایید پاک کردن اطلاعات” خود را ارائه می دهد، که در آن کارشناسان بررسی می کنند تا مطمئن شوند که هیچ چیز قابل بازیابی نیست.